در ارتباط بین دو انسان، واژه ها و کلمات گاهی نقش سازنده یا مخرب دارند. بعضی از کلمات روح انسانی را خراش می دهند و موجب شیارها و زخم هایی در دل انسان می گردند. این زخمها گاهی کاری تر از زخم شمشیر (36) و ماندگارتر از آن است و همواره مثل خوره روح آدمی را می خورد و منجر به بیماریهای عمیق روانی می گردد.(37) کلمات و جملات ناسالم موجب ارتباط ناسالم و کلمات خوب و شاد موجب ارتباط سالم می گردد. گاهی کلمات ناسالم بطور ناخودآگاه در گفتار متداول والدین، پیامهای نامناسب و پیامدهای مخربی به بار خواهد آورد و سبب تضعیف و تحقیر شخصیت و آزرده شدن روح یکدیگر می گردد.(38)
اظهار نظرها و کلمات ناهنجاری که در برخوردهای ارتباطی روزانه والدین رد و بدل می شود عزت نفس آنان را جریحه دار می سازد و تهدیدی برای ارتباط سالم خود و فرزندانشان خواهد بود. غرولندهای مادر به دنبال پدر یا بالعکس در حضور فرزندان نیز آثار بسیار ناگواری در شبکه ارتباطی خانواده به وجود خواهد آورد.(39)
انکم مؤاخذون باقوالکم فلا تقولوا الا خیراً
البته شما در مورد گفتارتان مورد مؤاخذه قرار می گیرید پس نگوید مگر سخن خیر و نیکی را.(40)
ما وقتی باید خود را ارزیابی کنیم و در کسب ارتباطی سالم موفق بدانیم که دچار خشم می شویم: با کسانی که از دست شما عصبانی و خشمگین هستند چگونه سخن می گویید؟ یا مواقعی که انتقادی به شما وارد می سازند، چگونه برخورد می کنید؟ وقتی همسرتان به سخنان شما گوش نمی دهد چه می گویید و چه می کنید؟ وقتی که شما زیر بار فشار اقتصادی قرار گرفته اید و یا غم و اندوه و رنجش خاطری برای شما فراهم شده است چه عکس العملی از خود نشان می دهید و چه می گویید؟ در حالی که خسته و کوفته و با فشار روحیی که بر شما وارد آمده است از سر کار، به منزل بر می گردید و با مشکلات غیر مترقبه در خانه مواجه می شوید، چه می کنید و چه می گویید؟ این گفتگوها را خداوند می شنود:
اگر ما بتوانیم در این گونه مواقع، بر است سرکش غضب افسار بزنیم و خود را کنترل و یا حداقل سکوت کنیم (45) و یا کلماتی به زبان بیاوریم که احساسات طرف مقابل را جریحه دار نکند و از عاطفی منفی برخوردار نباشد، می توان گفت که موفق بوده ایم به گونه ای احترام متقابل را حفظ کرده و در واقع از ارتباط سالمی برخوردار باشیم.
در حقیقت، همین ارتباط خوب و سازنده است که موجب رضایت خداوند متعال، لذت بخشی به زندگی، رشد و تعالی روح و افزایش درجه تقوا در ما و همسرمان خواهد شد. کم اند کسانی که در چنین مواقعی، با صمیمیت و گشاده رویی با کلماتی محبت آمیز برخوردی شرافتمندانه و کریمانه داشته باشند. بیشتر زوجها در چنین مواقعی از برقراری ارتباط سالم غفلت دارند و همین غفلت، کم کم موجب شکاف عمیقی در شبکه ارتباطی خانواده گردیده و در نتیجه، سبب اختلاف و ناهنجاریهای روانی و عصبی سایر اعضای خانواده خواهد شد
در یک سیستم ارتباطی مانند خانواده، تبادل اطلاعات و احساسات چگونه باید صورت گیرد و برای برقراری یک ارتباط سالم چه باید کرد؟
همان طور که بیان شد ارتباط سالم و خوب، ارتباطی است که دو طرفه باشد و هر دو براساس احترام متقابل در فضایی مناسب، تبادل افکار و احساسات نمایند، برای یکدیگر ارزش قایل شوند، به نظرات یکدیگر اهمیت داده و با صمیمیت، مشکلات، دردها و شادیها و انتظارات و آرزوها را با هم در میان بگذارند. این خود، در کاهش دردها مؤثر است و در مواقع دشواری و بروز مشکلات، به راه حلهای مناسب می انجامد.
به حرفها و سخنان یکدیگر کاملاً گوش دادن،(47) بزرگوارانه خطای یکدیگر را نادیده گرفتن،(48) با یکدیگر هم احساس شدن و با احساس همدردی به مبارزه با مشکلات پرداختن، از ویژگیهای خانواده متعادل و با ایمان است. در چنین خانواده ای ارتباط بین زن و شوهر در جوی آرام، سرشار از محبت و مملو از سرور و توأم با صمیمیت و ارزش گذاری به شخصیت یکدیگر، انجام می پذیرد:
و من ایاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة و رحمتة ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون.
و از نشانه های قدرت اوست که برایتان از جنس خودتان همسرانی بیآفرید تا به ایشان آرامش یابید و میان شما دوستی و مهربانی نهاد. در این عبرتهایی است برای مردمی که تفکر می کنند.(49)
مهمترین و با شکوهترین تجلیّات ارتباط سالم بین زن و شوهر روابط گرم و دوستانه فرزندان، در عین حفظ احترام متقابل است که خود مایه آرامش روان و التیام آلام روحی و عاطفی اعضای خانواده می شود.
برگرفته از کتاب : تربیت برتر (آنچه والدین ومعلمان باید بدانند )
نویسنده :رضا فرهادیان
ادرس اینترنتی :http://www.ghadeer.org/Book/1126/168027
