ابراز محبت و دوستی

از دیگر ویژگیهای حیطه نقش الگویی یک مربی بهره گیری از محبت و دوستی است زیرا زمانی که انسان متمایل به فرد یا هر آنچه که بدان محبت پیدا کند شود، بی اختیار بدان سمت کشیده شده و همانند او عمل خواهد کرد. در بیان حضرت علی (علیه السلام) است که: هر که چیزی را دوست بدارد به یاد آن حریص می گردد. (22) و باز ایشان از حضرت رسول نقل می فرماید که گفته اند: محبت بنیاد سنت من است. (23) نه تنها پیامبر بلکه همه ائمه (علیه السلام) در برانگیختن دانش پژوهان برای پذیرش و انجام تکالیف و آراسته شدن به خصایل تربیتی از اثر معجزه آسای محبت بهره برده و شادی و رضایت خود را در گرو کوشش آنان برای تربیت و اصلاح می دانند. امام جعفر صادق (علیه السلام) به شاگردان خود می فرماید: اگر کسی از شما در دین خود پرهیزکار باشد و سخن راست گوید و امانت را به صاحبش برگرداند و با مردم با خوشرویی رفتار کند، مردم خواهند گفت این شخص پیرو آیین جعفر صادق است و همین باعث سرور و شادی من است و در من شادی بر می انگیزد.
ستایش و محبت مربی بد و صورت انجام می گیرد بصورت رو در رو و در مقابل متربی چنانکه امام صادق نیز اشاره می کنند: هرگاه محبت کسی را در دل داشتی او را با خبر کن که این دوستی و مودت شما را استوارتر خواهد کرد. گاه نیز ابراز محبت در غیاب متربی انجام می گیرد که نه تنها شنیدن غیر مستقیم آن وی را به وجد می آورد بلکه مستعمین نیز در صدد انجام عمل درست و بجا برآمده و انگیزه ای برای رشد و تعالی آنان خواهد بود. خداوند در قرآن کریم حضرت ایوب و سلیمان را ستایش نموده و اینکه چه نیکو بنده ای بود که همواره توجهش بدرگاه ما بود. (24)
محبت بهر دو صورت فوق زمانی کارآیی خواهد داشت و فرد مستمع را بسر شوق خواهد آورد که راستین و واقعی باشد. متربی باید بداند به چه دلیل مورد ستایش مربی قرار گرفته تا در صدد تکامل و افزایش رفتار نیک خود برآید و هر گونه ریا یا چاپلوسی او را از حرکت و فعالیت در سمت و سوی رشد و تعالی باز خواهد داشت زیرا بدرستی می داند ستایش دروغین ارزش ذاتی و واقعی نداشته و گذرا است. نوع محبت در سنین مختلف متفاوت است. محبت نسبت به کودکان بر اساس لذات حسی و پاداش های مادی بوده در حالیکه در دوران نوجوانی و جوانی بر اساس تایید درونی و پذیرش از سوی گروه دوستان می باشد. از طرفی محبت باید بجا و بموقع باشد، متربی بداند بچه دلیل از او قدردانی می شود و این دو موضوع (بجا و بموقع بودن و آگاهی از دلیل محبت) با هم ارتباط مستقیم دارند زیرا بلافاصله بعد از انجام عمل نیک باید از متربی تقدیر و تشکر بعمل آید که بصورتهای گوناگون گرفتن نمره خوب، یادداشت مربی، دریافت جایزه، تقدیر در مقابل جمع و… خواهد بود.
قدردانی و ستایش اگر بصورت مستمر و برای هر کار کوچکی صورت گیرد بتدریج برای دانش آموز بصورت هدف و نه وسیله مطرح خواهد شد و ارزش محبت از بین خواهد رفت بنابراین شرایط متربی، درجات رفتار نیک او و عوامل دیگر در ابراز محبت باید بجا باشد و از دید تیز بین مربی پنهان نگردد. بنابراین محبت نباید عاملی برای ممانعت از امر و نهی بموقع باشد زیرا تربیت گاه نیاز به ابراز بی مهری نیز دارد که می تواند در شرایط خاص خود نافذ و برانگیزاننده باشد و تخطی را مهار نماید. خداوند در قرآن می فرماید: خدا خوش ندارد که کسی با گفتار زشت به عیب خلق صدا بلند کند. (25)